Ik hoefde mijn wekker niet eens te zetten afgelopen zaterdag. Om 5.38 werd ik wakker en om 5.40 lag ik weer in mijn warme bed, nadat ik naar beneden was gerend om de ipad te halen. Precies op tijd om de start van de Breaking2 poging te zien. Met Eliud Kipchoge, Lelisa Desisa en Zersenay Tadese als hoofdrolspelers.
Als marathonloopster en wetenschapper ben ik vooral benieuwd naar waar de grens ligt van het menselijk kunnen. Vooral bij de marathon krijgen we niet vaak de echte grens te zien, omdat de uiteindelijke tijd teveel wordt beïnvloed door de omstandigheden. Hoe vaak gebeurt het niet dat het de dag voor de marathon ideaal weer is en het op M-day ineens stortregent en hard waait? De hazen er te vroeg mee stoppen. Een gemiste bidon. En dan heb ik het nog niet over de bochten, klinkers, bruggen en tramrails. Allemaal prima als het om de winst gaat, maar als je een exacte tijd aan je prestatie wilt hangen, dan is het wel fijn als alles eens een keer meezit.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik vooral benieuwd was naar wat Eliud Kipchoge zou kunnen. Een bewonderenswaardige atleet, die al in 2003 wereldkampioen werd op de 5000m. Hij is de beste marathonloper van dit moment, die zeven van zijn acht gelopen marathons heeft gewonnen. Hij is de Olympisch kampioen van Rio en de man met de wapperende inlegzooltjes van Berlijn 2015. In London liep hij vorig jaar bijna het wereldrecord. Blijkbaar wist hij dit niet, want anders had hij op The Mall niet gezwaaid naar het publiek. Wat zou hij kunnen als het allemaal mee zou zitten? Wat zou hij kunnen als zijn talent zou worden ondersteund met wetenschappelijke kennis? En andersom, wat zou de wetenschap van hem kunnen leren?
Even terug naar 2003. In dat jaar liep Paula Radcliffe het wereldrecord bij de vrouwen. Een record dat nog steeds staat als een huis, maar waar veel mensen hun bedenkingen bij hebben. Het is namelijk zoveel sneller dan wat de andere toppers kunnen, dat zou dus wel een dopingrecord moeten zijn. Of, lopen die andere vrouwen gewoon geen goede marathon? Op de ranglijst allertijden op de halve marathon staat Radcliffe slechts op de 21e plaats. En bijna alle vrouwen boven haar hebben serieuze marathonpogingen gedaan. Ze heeft minder dan twee minuten verval tussen de halve en de hele afstand. Wat is dan toch het marathongeheim van Radcliffe? Het is bekend dat ze vanaf haar juniorentijd is begeleid door de inspanningsfysioloog Andrew Jones, de man achter de prestatie bevorderende werking van bietensap. Radcliffe heeft vaak bij hem op de loopband testen gedaan en het was duidelijk dat ze niet zomaar wat trainde, maar dat elke stap gebaseerd was op de resultaten van die testen. In al die jaren was haar VO2max redelijk constant, maar haar loop efficiëntie nam duidelijk toe. En laat dat nu een heel belangrijke factor zijn in de marathon: zuinig omgaan met de energie die je hebt.
Jones werd natuurlijk door het Breaking2 project aangenomen om potentiële kandidaten te testen en om mee te denken over de fysiologische kant van het project. Hoe verwonderlijk is het dan om te horen dat Eliud Kipchoge bijna niet door de voorrondes van het Breaking2 project was gekomen. Niet omdat hij niet hard kon lopen, maar omdat zijn inspanningstesten op de loopband niet goed waren. Wat bleek, hij had nog nooit een inspanningstest gedaan, nog nooit op een loopband hard gelopen en in training nog nooit met een hartslagmeter getraind. Het is natuurlijk niet zo dat hij maar wat heeft aan geklungeld, want anders zou hij niet zo hard lopen. Feit is wel dat hij meer dan vier minuten verval had tussen zijn halve en de hele afstand. Na zaterdag is het verval nog maar 1 minuut 35.
In maart hebben Kipchoge, Desisa en Tadese, een halve marathontest gedaan op het Monza circuit. Hierbij zijn verschillende testen gedaan en zijn met speciale sensoren allerlei waardes gemeten. Samen met de laboratorium tests hebben de inspanningsfysiologen nu een schat aan data, van drie toplopers, die ze anders nooit hadden gehad. Alleen dat al maakt dit project zo bijzonder. Waarbij het bijvoorbeeld interessant is wat het grote verschil in marathontijden tussen Kipchoge en Tadese kan verklaren. Tadese, de wereldrecordhouder op de halve marathon, staat namelijk bekend als de meest energiezuinige loper. Waarom kon hij het tempo dan ‘maar’ tot halverwege volhouden? Hopelijk komen er snel publicaties, waarin dit soort vragen worden beantwoord, zodat ik/wij als marathonlopers er wellicht ook nog iets aan hebben. En dan bedoel ik niet de schoenen.
Paula Radcliffe stond bekend als een enorme harde werker en control freak, terwijl de Afrikaanse hardlopers juist geroemd worden om hun relaxte levensstijl en hun vermogen om te relativeren. Jones heeft met Radcliffe en nu met Kipchoge aangetoond dat de combinatie van extreem veel talent, doorzettingsvermogen, focus en een stukje wetenschap kan leiden tot het verbreken van wat als onmogelijk werd gedacht.
Nu is het wachten op Berlijn; zal Kipchoge daar onder normale omstandigheden de nieuwe officiële wereldrecordhouder worden en wellicht sneller dan 2:02 kunnen lopen? #breaking202
